Weblogopdracht 10 : De Ochtendgave door A.F.Th. van der Heijden

Voor de tiende weblogopdracht heb ik gekozen voor een in het examenjaar verschenen roman. Het boek heeft als titel " De Ochtendgave" en is geschreven door A.F.Th. van der Heijden. Ik heb dit boek in overleg gekozen met docent Nederlands Dhr. T. Calis. De Ochtendgave is een historische roman gesitueerd in 1672, dit boek was in opdracht van de gemeente Nijmegen voor de herdenking van 330 jaar Vrede van Nijmegen in 2009.

De titel van het boek is " De Ochtendgave".
Het is geschreven door A.F.Th. van der Heijden.
De uitgeverij is De Bezige Bij, Amsterdam.
De eerste druk is uitgegeven op 11 december 2015.
De omslagontwerp en illustratie in het boek n.v.t.
Het boek heeft 256 bladzijden.
Genre is een historische / geschiedenis roman.
De onderwerpen in dit boek zijn: Ten Oorlog!, Dood van een geliefde.
                                                     Liefderelatie: problemen, overspel / vreemdgaan




Wat vindt je van de kaft van het boek?
Ik had geen enkel idee waar het boek over zou gaan maar toen ik de kaft van het boek zag moest ik gelijk denken aan een baby. Dit komt natuurlijk door de afbeelding van een ooievaar voorop. De ooievaar staat natuurlijk als symbool van zwangerschap. Bij de titel van het boek De Ochtendgave had ik de indruk dat de schrijver als bedoeling hiermee heeft, een baby die is geboren in de morgen, " De Ochtendgave".

Wat zijn je verwachtingen van het boek?
Ik had helemaal geen verwachtingen van het boek aangezien ik nog nooit eerder een boek van A.F.Th. van der Heijden had gelezen. Uit de flaptekst achter op boek begreep ik al heel snel dat dit een historische roman zou zijn die zich hoofdzakelijk heeft afgespeeld in Nijmegen in de jaren rond 1672. Dit soort boeken spreekt mij normaal niet zo aan maar omdat Dhr. Calis het heeft aangeraden en heeft gezegd dat het een goed boek was ben ik het toch gaan lezen.

Flaptekst: Sara bouwt de Vrede op een vijandelijk hoofdkussen.
Nijmegen, 10 juli 1672. Als in de vroege morgen na de eerste huwelijksnacht van Caspar en Sara de troepen van Lodewijk XIV de stad innemen, verdwijnt de jonge bruid spoorloos. De vraag is: heeft zij haar 'ochtendgave' bij Caspar achtergelaten of juist meegenomen naar een onbekende bestemming? Caspar begint een radeloze zoektocht. Zes jaar later op de dag dat de Vrede van Nijmegen getekend wordt, vindt hij zijn bruid terug in de tijdelijke Franse ambassade als maîtresse van markies Caloyanni. Wat was al die tijd haar werkelijke rol?

Recensie over het boek:
De Gelderlander, 8 december 2015
http://www.gelderlander.nl/regio/nijmegen-e-o/nijmegen/recensie-de-ochtendgave-is-een-echte-a-f-th-maar-dan-in-1678-1.5518089
Jeroen Wielaert in NOS.NL, 8 december 2015
http://nos.nl/artikel/2073800-a-f-th-van-der-heijden-schept-17e-eeuwse-mata-hari-in-nieuw-boek.html
Lucas Gasthuis, Elsevier.nl, 8 december 2015
http://www.elsevier.nl/Cultuur--Televisie/achtergrond/2015/12/Elseviers-cultuurrecensies-2730395W/
Cleeft, 5 januari 2016
https://www.cleeft.nl/boeken/recensie_a-f-th-van-der-heijden-de-ochtendgave
Arnold Heumakers, NRC, 17 februari 2016
https://nrcwebwinkel.nl/author-review/review/view/id/1358/

De titel van het boek kan je als volgt verklaren:
De titel " De Ochtendgave" komt letterlijke keren in het boek voor. De belangrijkste keer is in het tweede deel beschreven. Caspar Sonmans trouwt daarin met Sara. Het is de gebruikelijke gewoonte dat de man voor zijn vrouw op de ochtend na de bruiloft een kado heeft. Caspar Sonmans heeft ook een kado voor Sara gekocht maar ze komen er niet aan toe om het uit te pakken. Daarna gaat ze weg en zal hij haar zes jaar niet meer zien. Ze vlucht voor de inval van de Fransen. Later in het verhaal blijkt dat ze een leven heeft geleid en als dubbelspion. Ze heeft een kind van Caspar Sonmans gekregen, verwekt in de huwelijksnacht. Caspar weet dit niet. Dit kind heet Etienne en is voor Sara het kado van Caspar. In het laatste hoofdstuk van het boek wordt door Caspar pas aan Etienne verteld wat eigenlijk het echte kado was aan Sara. Dit was een vliegenstolp van zilver.

Samenvatting van het boek "De Ochtendgave":
Er is op internet nog maar heel weinig informatie over het boek te vinden, dit komt natuurlijk omdat het pas net verschenen is. Ik heb wel een goed verslag gevonden met een prima samenvatting van het boek.
http://www.scholieren.com/boek/13309/de-ochtendgave/zekerwetengoed
http://marc-las.blogspot.nl/2015/12/afth-van-der-heijden-de-ochtendgave.html

Centrale personages:
Het centrale personage in het boek is de ik-verteller Caspar Sonmans Hij vertelt als een achterafverteller. In 1705 bij het begin van het boek is hij 54 jaar oud en secretaris van de vroedschap van Nijmegen. Als hij trouwt met Sara in 1672 is hij 21 jaar. Voordat ze trouwden was hij drie jaar verliefd op haar. Hij is eigenlijk maar één dag met haar samen geweest, daarna verdwijnt Sara voor zes jaar. In de huwelijksnacht heeft hij een kind bij haar verwekt, Etienne, maar hij weet dit niet. Dit komt later pas uit. Hij heeft een genetische afwijking aan zijn piemel waaruit zijn zoon later zeker weet dat Casper Sonmans zijn vader is omdat ze dezelfde afwijking hebben.
Sara is de vrouw van Caspar Sonmans. Over haar kom je eigenlijk maar heel weinig te weten. Ze heeft een heerlijke huwelijksnacht maar krijgt daarna een brief met een missie waardoor ze verdwijnt. Ze wordt spionne in opdracht van de Nederlandse gezaghebbers. In ruil voor haar seks krijgt ze informatie los dat ze kan doorspelen.  Op deze manier kan ze ook aan de Fransen valse informatie doorgeven. Ze is ongeveer zes jaar lang de maîtresse van markies Caloyanni. Ze is boos omdat later blijkt dat Caspar Sonmans vluchtbelasting heeft betaald aan Caloyanni, ze voelt zich een hoer. Uiteindelijk gaat ze nadat de Vrede van Nijmegen is getekend toch weer met Caspar Sonmans mee.
Etienne is de biologische zoon van Caspar en Sara. Hij is te vondeling gelegd door de markies en opgevoed door zijn echte vader, dit weten zij beiden niet. Hij is dokter geworden. 27 jaar na de Vredesafhandeling van Nijmegen wil hij weten wat er in het verleden gebeurd is. Caspar vertelt alles. Als Caspar ziek is en een opgezette prostaat heeft onderzoek Etienne hem. Dan ziet hij dat Caspar dezelfde genetische afwijking als hij heeft. Hieruit blijkt dat Caspar en Etienne vader en zoon zijn.

Informatie over de schrijver:

A.F.Th. van der Heijden werd in 1951 geboren op de grens van Eindhoven en Geldrop. Hij studeerde enkele jaren in Nijmegen en Amsterdam, maar begon toen met schrijven, eerst onder het pseudoniem Patrizio Canaponi. Maar later al snel onder zijn eigen naam. Hij is een van de meest publicerende en meest succesvolle schrijvers. A.F.Th. van der Heijden is getrouwd met Mirjam Rotenstreich, zei is ook schrijfster. Hun enige kind, Tonio, verongelukte in 2010 op 21-jarige leeftijd.

Zie ook: http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/biografie/10506-biografie-afth-van-der-heijden.html
               http://www.kunstbus.nl/film/a.f.th.+van+der+heijden.html

Eigen mening:

Het gaat in deze historische / geschiedenis roman over de vrede van Nijmegen. Ik ben al geen fan van historische boeken en ook het thema oorlog is altijd lastig om te lezen. Er wordt in dit boek uitgebreid geschreven over het diplomatenvoorstel en over de vredesonderhandelingen tussen de Fransen, Nederlanders en de Engelsen. Dit is best langdradig en absoluut niet spannend. Op zich zijn de teksten best makkelijk leesbaar en goed te begrijpen al schrijft A.F.Th. van der Heijden vaak op een heel poëtische wijze en komt het bij mij een beetje ouderwets over.  Het boek is opgebouwd in ik noem het maar vier tijdvakken en begint bij 1705 en gaat dan terug naar 1672, 1678 en dan weer naar 1705. Het boek is dus niet chronologisch. Het boek is door de ik-verteller wel heel duidelijk geschreven. Ik denk dat als je een binding met Nijmegen hebt en wat ouder bent je je best in dit boek kan vinden. Voor mij waren er geen herkenningspunten en sprak het boek me totaal niet aan.

Dex Lorist

Weblogopdracht 9 : De uitvreter, Titaantjes, Dichtertje (Bundel) door Nescio

Voor de negende weblogopdracht heb ik gekozen voor een roman/novellebundel uit de periode 1910-1945. Het boek heeft als titel "Dichtertje, De uitvreter, Titaantjes". Het is een bundel van drie korte verhaaltjes. Ik heb dit boek in overleg gekozen met docent Nederlands Mevr. A.Windgassen. Dichtertje, De uitvreter, Titaantjes is een novelle, geschreven door Nescio. Deze bundel waarin de drie korte verhalen zijn opgenomen verscheen in 1918 bij kunsthandelaar J.H. de Bois, uitgever van de "Haarlemsche kunstboekjes".

De titel van het boek is "Dichtertje, De uitvreter, Titaantjes"(bundel).
Het is geschreven door Nescio.
De uitgeverij is J.H. de Bois, Haarlem.
De omslagontwerp en illustratie in het boek n.v.t.
De eerste druk is uitgegeven in april 1918.
Het boek heeft 128 bladzijden.
Genre is een literaire novelle.

In november 1946 verschijnt van de bundel Mene Tekel een tweede druk bij de uitgever Bezige Bij, Amsterdam. Deze verschijnt voor het eerst in de volgorde van De uitvreter, Titaantjes, Dichtertje. Dit boek heeft 180 pagina's.

Ik heb de bundel gelezen: Verzameld proza van Nescio, uitgegeven door Nijgh & Van Ditmar in samenwerking met van Oorschot Amsterdam, 1997 dit was de 3e druk. De eerste druk hiervan was in 1996. Dit omdat de oorspronkelijke versie niet meer beschikbaar is bij de bibliotheek.

Wat vindt je van de kaft van het boek?
Wat als eerste opvalt is dat de kaft er heel anders uitziet dan de eerste druk. Duidelijk is wel gelijk dat het hier om een verzamelbundel gaat met drie verhalen van Nescio. De kaft ziet er rustig uit, het geeft de stilte met de weerspiegeling van het water weer met daarboven een wolkendek. In de verte zie je land met een heel klein dorp met bomen en een kerkje. Aangezien ik geen idee heb waar het boek over gaat zegt de kaft mij niet zoveel.

Wat zijn je verwachtingen van het boek?
Ik had helemaal geen verwachtingen van het boek aangezien ik nog nooit eerder een boek van Nescio had gelezen. Ik had wel gelezen dat Nescio een Nederlandse prozaschrijver was, ik verwacht dus dat het best een lastig boek is om te lezen.

Recensie over het boek:
Er zijn niet veel oude recensies over Nescio eerste boek "De uitvreter" te vinden dit omdat het niet in goede aarde viel bij de literatuurrecensenten. Ze vonden het taalgebruik te plat en vonden het boek niet literair genoeg. Later begonnen de recensenten enthousiaster op zijn boeken te reageren, zowel over zijn oude als nieuwe boeken. Nu vinden de literatuurliefhebbers zijn boeken subliem. Er wordt gezegd dat de bundel een van de mooiste is die de Nederlandse literatuur kent.
Daan Stoffelsen op Recensieweb (02-03-2007)
http://recensieweb.nl/recensie/nescio-lezen-in-amsterdam/
Wilko op Dizzie.nl
http://dizzie.nl/boek/de-uitvreter-titaantjes-dichtertje-mene-tekel-9038854838
Gosse Koolstra op lezen voor de lijst
http://www.lezenvoordelijst.nl/zoek-een-boek/nederlands-15-tm-19-jaar/d/de-uitvreter,-titaantjes,-dichtertje/
De Leesfabriek
http://www.deleesfabriek.nl/2014/09/de-uitvreter-titaantjes-dichtertje-nescio/

Nadat ik het boek heb gelezen kan ik de titels als volgt verklaren:
Verhaal 1: De uitvreter
In het korte verhaal "De uitvreter" wordt het verhaal verteld over Japi. Japi heeft een zeer vervelende eigenschap, hij leeft namelijk op andermans kosten. Door deze slechte eigenschap noemen andere mensen hem de uitvreter.
Verhaal 2: Titaantjes
In het korte verhaal "Titaantjes" is de titel afgeleid van de Titanen in de Griekse mythologie. De Titanen waren in de mythologie goden die na een gevecht om de macht in de onderwereld gevangen werden gezet. Uiteindelijk hadden zij dus niets bereikt na een zwaar en lang gevecht. In het korte verhaal "Titaantjes" zijn als ware Koekebakker, Hoyer, Bekker, Ploeger en Bavink de titaantjes. Zij voeren ook een gevecht in hun leven en halen niet de eindstreep die ze graag willen hadden halen.
Verhaal 3: Dichtertje
In het korte verhaal "Dichtertje" kan ik de titel niet anders verklaren dan dat het gaat over een meneer die graag dichter wil worden. Hij wordt dan ook in het verhaal dichtertje genoemd.

Er zijn op internet niet veel samenvattingen van het boek te vinden behalve dan die van scholieren.  Ik heb er drie uitgezocht, aangezien andere sites steeds refereren aan deze verslagen . Naar mijn idee zijn dit ook de beste samenvattingen. Klik op de link om deze te openen:
http://www.havovwo.nl/vwo/vne/bove/de%20uitvreter.pdf
http://www.scholieren.com/boekverslag/60760
http://www.scholieren.com/boekverslag/70407
http://educatie-en-school.infonu.nl/samenvattingen/72821-de-uitvreter-nescio-boekverslag.html

In weblogopdracht 9 heb ik gekeken naar de centrale personages van de verhalen:
De uitvreter begint heel traditioneel met de introductie van de hoofdpersoon Japi. Iets later volgt ook een korte omschrijving van de andere personen. Alleen een omschrijving van Koekebakker zelf blijft uit.  De Titaantjes is een vervolg van De uitvreter dus een introductie is eigenlijk niet meer nodig. Toch wordt er nog even kort over verteld echter er zijn geen terugverwijzingen op De uitvreter.
Personage Japi in De uitvreter leefde met anderen mee op hun kosten. Het liefst zou hij gewoon helemaal niks doen en de hele dag staren naar het water. Japi profiteert van anderen, rookt hun sigaren, bestelde op hun naam en leende spullen zonder ze terug te geven. Hij is brutaal en erg spraakzaam. Ondanks zijn gedrag accepteren zijn vrienden hem omdat hij doet wat zij allemaal willen doen. Een heel duidelijke voorbeeldzin is : " En als Bavink werkte dan zat Japi er bij in't gras of binnen, omgekeerd op een stoel en rookte. En als ze binnen waren dan had Japi een tweede stoel erbij staan met een borreltje er op, waar i af en toe de hand naar uitstak. En hij hield Bavink aan de gang."
Personage Koekebakker is de schrijver van het verhaal. Hij is erg snel tevreden, ook al heeft hij eigenlijk niet zoveel. Hij is wat rustiger dan de rest van de vrienden en wat bedaarder in zijn uitspraken. Verder is er maar weinig over het exacte karakter van hem bekend, het gaat wel over zijn gedachtes, maar hij verteld meer over de karakters van anderen. Hij veranderd in de twee boeken ook van karakter. Uiteindelijk wordt hij als volgt beschreven: " En Koekebakkertje is een wijs en bedaard man geworden. Hij schrijft maar, ontvangt z'n schamel loon en geeft een ergernis."
Personage Bavink is schilder. Hij schildert voornamelijk landschappen.Volgens zijn vrienden is hij heel goed in zijn werk. Hij schildert alleen omdat het moet, anders heeft hij geen eten. Hij is snel onder de indruk, alleen van zichzelf vindt hij dingen nogal snel slecht. Dat is ook de reden waarom hij krankzinnig is geworden. Bavink is een stuk minder spraakzaam als Japi. Dit voorbeeld uit het boek illustreert goed dat Bavink zijn eigen werk niet goed vind: " Neen, dat deugt niet' zei i dan, veel te blauw; je weet toch wat we gisteren afgesproken hebben? Veel te blauw, kerel. Denk je dat je 't zoo zou aangepakt hebben als 't die rare blauwe kleur had?"
Personage Hoyer is ook schilder. Hij droomt ervan rijk te worden. Hij schildert portretten voor geld.
Later als hij geld erft stopt hij met schilderen en gaat hij de politiek in, hij wordt lid van de S.D.A.P. de groep van de hoge heren, zijn vrienden verachtten hem. 
Personage Bekker is een idealist net als de rest, maar hij geeft al snel toe aan de maatschappij, hij vertrekt naar Duitsland om Dante te vertalen. Hier komt niks van terecht. Later heeft hij een eigen bedrijf, maar daar loopt het ook niet zo goed mee af.
Personage Kees Ploeger heeft net als Koekebakker een kantoorbaan. Hij is arm en het voelt als een ellendig rotleven.
In de Titaantjes spelen dezelfde personen als in De uitvreter. Behalve Japi die gaat dood aan het eind van De uitvreter. In De uitvreter zijn Japi en Koekebakker de ronde karakters omdat beide personen een echte ontwikkeling in het verhaal ondergaan en je ook hun gedachtes te weten komt. De andere leden van de vriendengroep zijn platte karakters omdat dit vooral typetjes zijn met maar één rol in het verhaal. In de Titaantjes is Koekebakker het enige ronde karakter, hij is de enige die een ontwikkeling ondergaat. Van de rest van de vriendengroep krijg je maar weinig van gedachtes of gevoelens mee alhoewel ze wel veranderd zijn in de loop van het verhaal. Je krijgt alleen het resultaat van die verandering te horen maar niet de manier waarop of waarom die verandering heeft plaatsgevonden.

In het verhaal Dichtertje is het centrale personage Eduard, ze noemen hem ook wel Ee. Hij is het dichtertje waar het verhaal om gaat. Hij heeft een baan en naast zijn werk probeert hij te dichten. Hij wil één beroemd gedicht schrijven om herinnerd te worden. Ook droomt hij graag van onbereikbare vrouwen.
Coba is de vrouw van Eduard zij heeft dezelfde verlangens als haar man.
Bobi is het dochtertje van Eduard en Coba. Er wordt weinig over haar verteld en gezegd in het verhaal.
Dora is de zus van Coba en wordt verliefd op het dichtertje. Zij probeert zelf ook te dichten en voelt zich daarom aangetrokken door Eduard. Eerst probeert zij haar gevoelens voor hem onder controle te houden maar op een gegeven moment geeft ze toe aan haar verlangens voor hem en slaapt met hem.

Informatie over de schrijver:
Jan Hendrik Frederik Grönloh is geboren in Amsterdam op 22 juni 1882. Hij is overleden in Hilversum op 25 juli 1961. Hij schreef zijn verhalen in zijn boeken onder het pseudoniem Nescio. Dat is Latijns voor "ik weet (het) niet". Nescio is een toespeling op de term nomen nescio, dit wordt in de literatuur gebruikt als de auteur van een geciteerd werk onbekend is. Jan Hendrik Frederik Grönloh / Nescio was een Nederlandse schrijver van neoromantische verhalen ( een herleving van de romantiek in de literatuur ) met een in deels op Multatuli geïnspireerde stijl. Zijn bekendste titels zijn de drie novellen De uitvreter (1911), Titaantjes (1915) en Dichtertje (1918).

Voor meer informatie over de biografie van Nescio klik op de onderstaande link:

http://www.nederlands.nl/biografie/Nescio

http://www.nescio.info/biografie/biografie_kort.html
http://www.schrijversinfo.nl/nescio.html

Eigen mening:
Deze novellen worden nu gerekend tot de beste Nederlandse literatuur. Ik vind het heel moeilijk om hier een eigen mening over te hebben. De verhalen uit deze bundel zijn zo veelzijdig, er zit zo veel in wat men kan waarderen of juist niet. Hij schrijft erg maatschappijkritisch, een altijd beladen onderwerp. Idealisten die hun idealen verliezen en terechtkomen in het gewone burgerlijke leven. Het thema in het eerste verhaal De uitvreter komt neer op: Hoe vul ik het leven het beste in met nietsdoen? of met geld verdienen? wel erg heel grappig. Dit onderwerp is namelijk nog steeds actueel aangezien iedereen eigenlijk wel veel geld wil verdienen met nietsdoen. Ik vond het einde dan toch ook erg verrassend omdat Japi de levensgenieter toch het genot niet kan vinden en uiteindelijk zelfmoord pleegt. Het is ook een heel kort verhaal, makkelijk geschreven, geen lange zinnen en heeft geen echte moeilijke woorden, soms wel ouderwets.

Het thema in het tweede verhaal kwam bij mij over als: denk niet teveel na over het leven, en het afzetten tegen de maatschappij. Het graag allemaal anders te willen doen, maar niet weten hoe en waar te beginnen. Ook dit is in de huidige maatschappij nog steeds aan de orde. Iedereen heeft wel een droom om het allemaal anders te doen waarbij je er beter van word..... maar hoe?

Door het thema in Dichtertje kwam het verhaal bij mij over als je graag anders te willen gedragen als de rest van de samenleving door een gedicht te schrijven en hiermee onsterfelijk te worden. Dit was het moeilijkste verhaal om te lezen door de dichterlijke beschrijvingen. Dit verhaal sprak me ook het minst aan. Maar ik kon me in de achterliggende gedachten er toch wel in vinden, wie wil en droomt er nou niet van om iets te doen, uit te vinden waarbij je voor eens en voor altijd vereeuwigd / onsterfelijk word.

Het zijn geen spannende verhalen, de achterliggende gedachten spelen in zijn verhalen een belangrijke rol. Ze hebben alledrie een maatschappelijke boodschap. Omdat Nescio verhalen over jongeren gaan is het makkelijk om je in te leven. Voor literatuurliefhebbers kan ik me voorstellen dat je deze verhalenbundel gelezen moet hebben. Ik ben geen literatuurliefhebber en hou meer van thrillers en spannende verhalen, vandaar dat de dikte van het boek me wel heel erg aansprak!!!!

Dex Lorist